venkos Esperanto sen la
interesigo de la laboristaro?
La disvastigo de la Internacia lingvo estas nuntempe,
ankorati prilaborita de "movado". La E-movado, kiel
sciate, estas konstituita el volontaj aktivuloj kiuj kon-
sumas siajn forton, tempon kaj eiuspecajn rimedojn
favore al tiu nobla celo. Jun estontan tagon la mondo
konvinkigos pri la utilo de internacia, komuna lingvo
kaj tiam la afero iros, se ne "sur flugiloj de facila vento",
almenat sur la dorso de mult-milion-pieda amaso kiun
interesos Esperanto pro tio ke
gi
alportos utilecon kaj
profiton. Ekde tiu tago la aktivaj movadanoj ne plu
devos labori favore al disvastigo de la lingvo,tamen iii
datire
devos batali por la venko ankail de la interna
ideo de Esperanto kiu estas la regado de paco, inter-
kompreno kaj amo inter la homoj. La Historio instruas
nin ke kontratistaras tiun planon ne nur la lingvo-
diverseco (eble D-ro Esperanto trotaksis gin kid
l faktoro
de interhoma malamo) sed ankaii la soci-ekonomiaj homaj
interrilatoj: personaj egoismoj konkurantaj por vivrimedoj
en mondo kie regas malabundo, kaj ties rezulto, ekzist-
ado de diversaj sociaj klasoj kiuj diferencigas per siaj
malsamaj rilatoj kun la produktadrimedoj (posedantoj
de produktad-rimedoj: bienoj, kapitalo k. s. per kiuj povas
dantag-maniere aeeti la laboron de tiuj, kiuj posedas
nur sian laborforton) el kio rezultas klasbatalo. Tiu
klasbatalo estas la homa historio de la lastaj jarmiloj;
gi
estas la parentezo inter la primitiva komunisma
vivmaniero (komunismo en malabundeco) kaj la fina
komunisma vivmaniero (komunismo en abundeco)
kiu nepre devos veni al nia malfeliea speco. Dum la
kurso de tiu parentezo-klasbatalo, giaj protagonistoj
ail eefroluloj, la soci-klasoj, ne la uloj, alprenas
difinitajn sintenojn kaj subtenas aü modifas sian
sintenon akorde nur kun la klasaj interesoj. Ekzemple,
la burgaro estis revolucia klaso kontrail la feildisma
sistemo bazita sur la superregado de malmultaj
aristokrataj bienuloj sur la tuta popolo, sed gi estas
nuntempe kontratirevolucia klaso kontrati la proletaro
ail laboristaro al kiu objektive interesas datrigi la
revolucian procezon gis ties lastaj sekvoj: la kompleta
liberigo de la tuta homaro bazita sur egaleco en la
rilatoj kun la produktad-rimedoj kaj kompleta regado
de la homaro sur la naturo.
Kaj nun ni prikonsideru la problemaron de Ia Esperant-
ista movado. Esperanto estis burga kreajo kiam burgaro
estis ankoraii revolucia klaso. Kiam aperis an 1887 la
unua E-lernolibro estis pasinta malmulte ol jarcento
ekde la Franca Revolucio, la plej grava monumento
de la revolucia burgaro, kaj dum tiu jarcento estis
okazintaj en Eropo kaj Ameriko dekoj da revolucioj
gviditaj de burgklaso. La intelektuloj de tiu klaso he-
is la elementojn de la ideologia super-strukturo de la
nova sistemo bazita sur la idealoj de la libereco, egaleco
kaj frateco. La kreajo de L. L. Zamenhof plena staras inter
tiuj progresaj ideoj, kiuj celas la bonon por la homaro.
Sed atingita de la burgaro la politikan povon favore al
sia ekonomia superregado, gia celo estas nur konservi
tiun sistemon kaj jam ne plu tiu klaso subtenas la
progresemajn flagojn; kapitalismo, koloniismo, imperiismo,
kune kun rasismo kaj aliaj krimoj estas la fmktoj de
tiu êi nuna sistemo regata de burgklaso.
La saman jaron kiam mortis L. L. Zamenhof, 1917 okazis
en Rusujo novstila revolucio, falis la trono de la caroj
fare de revolucio kiu nur dum malmultaj monatoj
havis burgaran estrecon. Tiu klaso ne sukcesis ei-foje
plenumi la perfidon al revolucio laü giaj interesoj, kiel
sukcesis, eluemple, okaze de la Pariza Momunumo.
Nova klaso prenas la progresajn flagojn forlasitaj de la
burgaro. Laboristaro estos de tiu momento la defrolulo
de la historia irado al ph
i justa sociordo. Ekde tiu jaro
gis nun okazis en la tuta mondo multaj revolucioj (multaj
sukcesintaj) kies protagonist° estis tiu giganto: la
fortoj de la laboro, la produktigaj kaj kreivaj fortoj.
Nur tiuj fortoj povas esti la protagonistoj de nia E-
ideo. Esperanto antaileniros nur per la piedoj de tiu
giganto, kaj iros nur gis kie
gi
pavos vojagi stir ties
dorso. Estas evidente ke Esperanto ph
i progresas nun-
tempe en tiu socio kie ne plu regas burgaro.
Tamen en tiu ôi socio kie ni logas eio kontratistaras
Esperanton kaj ties internan ideon. Certe laboristaj
fortoj ekzistas ei tie kaj oni ne povas din
i ke ekzistas
legoj malpermesante la instruadon de la Internacia
Lingvo kaj la kunvenojn de la geesperantistoj. Sed la
povo de la regantoj de la sistemo, gia kontrolo de la
ideologia aparato (presaro, televido, lernejoj, eklezio,
k. t. p.) estas aldirektitaj al la bestigo (misklerigado) de
tiuj fortoj por ke ne kapablu plenumi tiujn taskojn,
kiujn la Historio asignis al ili; kaj estas aldirektitaj
ankail al izoligo de la iloj, la ideoj tailgaj per plenumi
tiujn taskojn, inter ili Esperanto. Senintereso elrevigo,
senespero, malkurago... estas la rezulto de tiu efiko sur
la laboristamasoj kaj ritate al Esperanto la rezulto estas
nia izoligo, kaj malkono de la amasoj pri nia afero.
Iufoje la televido diras ion pri nia movado, intervjuas
iun elstaran esperantiston, k. t. p., sed tiu informado
ph
i servas al la celoj de la sistemo krei indiferentecon
pri Esperanto ol al niaj celoj pri diskonigado de nia
lingvo kaj nia afero. Certe. la prezentado de Esperanto
kaj la esperantistoj fare de la informiloj de nia socio
kreas pri ni ideon, impreson, kvazati kuriozajo, strangajo...
io simile al la vegetalo-mangantoj, la nudistoj... La
ekologiistoj nur lasttempe rompis la izoligon de simila
ideologia getto, kaj malpligrade ankail la feministaro
estas rompantaj tian margenadon.
Ne estas facile elpensi formulojn kiuj solvos tiun
problemaron. Sed mi konkludas al
eio-ei
ke la mal-
facilajoj de nia movado estas la samaj de eiu progresa
ideo de tiu
ei
socio, kaj ke la pasto stir kiu ni devas
efiki, kvazail gist°, estas tiu granda amaso da ge-
laboristoj el eiuspeca metio kaj ofico, tiu granda amaso
hodiati mense influita de vivmaniero kaj valoroj de la
klaso kiu ekspluatas gin, tiu granda amaso kiu estas nun
la sola portanta je espero pri nova mondo sen ekspluat-
ado, sen milito, sen malamo. La laboristamaso.
Vencera, el Esperanto sin el
interes de los trabajadores?
Actualmente, la difusion del idioma internacional aim
esta siendo realizada por un "movimiento". El movimiento
esperantista, como es sabido, está formado por activistas
voluntarios que dedican su esfuerzo, tiempo y todo tipo
de recursos
a
favor de ese noble fin. Un dia en el futuro,
el mundo estard convencido de la utilidad de
un
idioma
comun internacional y entonces el asunto ira, si no
"impulsado por un viento favorable", al menos a hombros
de una enorme multitud interesada por el Esperanto
porque traera utilidad y provecho. A partir de ese dia, los
activistas del movimiento ya no tendran que trabajar a
favor de la difusiOn del idioma, sin embargo, seguiran
teniendo que luchar tambien por la victoria de la idea
interna del Esperanto, que es el reinado de la paz,
concordia mutuo y amor entre las personas. La historia
nos ensefia que
a
este plan se opone no solo la
diversidad lingUIstica (quizas el Dr. Esperanto la sobre-
estim6 como factor de odio interpersonal) sino tambien
las relaciones socio-economicas: el egoismo personal
compitiendo por los medios de vida en el mundo donde
reina la escasez, y su resultado, la existencia de varias
clases sociales que se diferencian por sus distintas
relaciones con los medios de producciOn (duerios de esos
medios: haciendas, capital, etc.), con los que pueden
adquirir de manera chantajista el trabajo de quienes
poseen solo su fuerza de trabajo) dando lugar a una
lucha de clases. Esa lucha de clases es la historia
humana de los iiltimos milenios; es el parentesis entre
el modo de vida comunista primitivo (comunismo en
escasez) y el modo de vida comunista final (comunismo
en abundancia), que necesariamente tendra que llegar
a
nuestra desafortunada especie. En el curso de este
parentesis de lucha de clases, sus principales actores o
protagonistas, las clases sociales, no los individuos,
adoptan actitudes definidas y mantienen o modifican su
actitud de acuerdo solo con los intereses de clase. Por
ejemplo, la burguesia fue una clase revolucionaria contra
el feudalismo basado en el dominio de unos pocos
terratenientes aristocraticos sobre todo el pueblo, pero
actualmente es una clase contrarrevolucionaria contra
el proletariado o clase obrera, que objetivamente tiene
interes en continuar el proceso revolucionario hasta
sus Altimas consecuencias: la liberacion completa de
toda la humanidad basada en la igualdad en las
relaciones con los mcdios de produccion y el control
total de la humanidad sobre la naturaleza.
Y ahora veamos el problema del movimiento esperan-
tista. El Esperanto fue una creacion burguesa cuando
la burguesia era aim una clase revolucionaria. Cuando
aparecio el primer libro sobre el Esperanto en 1887,
habia pasado menos de un siglo desde la RevoluciOn
Francesa, el principal monumento de la burguesia revo-
lucionaria, y durante ese siglo se habian producido decenas
de revoluciones dirigidas por la clase burguesa en Europa
y America. Los intelectuales de esa clase crearon los
elementos de la superestructura ideologica del nuevo
sistema basado en los ideales de libertad, igualdad y
fraternidad. La creacion de L. L. Zamenhof se encuadra
plenamente entre esas ideas progresistas que apuntan
al bien de la humanidad. Pero cuando la burguesia alcanza
el poder politico
a
favor de su dominio econOmico, su
objetivo es solo mantener ese sistema y ya no apoya
esa clase !as banderas progresistas; el capitalismo, el
colonialismo, el imperialismo, junto con el racismo y
otros delitos son los frutos de este actual sistema
dominado por la burguesia.
El mismo año que muri6 L. L. Zamenhof, 1917, se produjo
una revoluciOn de nuevo estilo en Rusia, cay6 el trono
dc los zarcs por una rcvolucion quc tuvo dircccion
burguesa solo durante unos meses. Esa clase no logro
esta vez Ilevar a cabo la traicion a la revoluciOn segim
sus intereses, como lo logro, por ejemplo, en el caso
de la Comuna de Paris. Una nueva clase retoma las
banderas progresistas abandonadas por la burguesia.
A partir de ese momento, la clase obrera sera protago-
nista de la marcha de la Historia hacia un orden social
mas justo. Desde ese aflo hasta ahora, hubo muchas
revoluciones en todo el mundo (muchas exitosas) cuyo
protagonista fue ese gigante: las fuerzas del trabajo,
!as fuerzas productivas y creativas. Solo esas fuerzas pueden
ser el protagonista de nuestra idea esperantista. El Espe-
ranto avanzard solo con los pies de ese gigante, y llegara
s6lo hasta donde pueda viajar sobre sus hombros. Es
obvio que el Esperanto avanza mas en la actualidad en
esa sociedad donde ya no domina la burguesia.
Pero en esta sociedad en la que vivimos, todo se opone
al Esperanto y su idea interna. Cierto que aqui existen
fuerzas del trabajo y no se puede decir que haya leyes
que prohiban la enserlanza de la Lengua Internacional
y las reuniones de los esperantistas. Pero el poder de los
duetios del sistema, su control del aparato ideologico
(prensa, televisiOn, escuelas, iglesia, etc.) estan orientados
a
la desinforrnacion (envilecimiento) de estas fuerzas
para que no scan capaces de realizar las tareas que les
asigno la Historia; y tambien se dirigen al aislamiento
de los instmmentos, las ideas adecuadas para realizar
sus tareas, entre ellas el Esperanto. Desinteres, des-
ilusiOn, desesperanza, desanimo... es el resultado de ese
efecto sobre las masas trabajadoras y, sobre los esperan-
tistas, el resultado es nuestro aislamiento, y la
ignorancia de las masas sobre nuestra causa. A veces la
television dice algo sobre nuestro movimiento, entrevista
a
un esperantista destacado, etc., pero esa informaciOn
sirve mas
a
los objetivos del sistema de crear indiferencia
sobre el Esperanto que
a
nuestros objetivos de dar a
conocer nuestra lengua y nuestra causa. Cierto. La presen-
taciOn del Esperanto y de los esperantistas por los medios
inforrnativos de nuestra sociedad crea una idea, una
impresiOn, como una curiosidad, una extrafieza... algo
parecido
a
los vegetarianos, los nudistas... Los ecolo-
gistas solo ultimamente rompieron el aislamiento de
un gueto ideolOgico similar, y en menor medida, las
feministas tambien estan rompiendo esa marginaciOn.
No es facil resolver esos problemas. Pero concluyo de
todo esto que las dificultades de nuestro movimiento son
!as mismas que las de toda idea progresista de esta
sociedad, y que la masa sobre la que debemos actuar,
como levadura, es esa gran masa de trabajadores de todo
tipo de oficios, esa gran masa hoy mentalizada por el
modo de vida y los valores de la clase que la explota,
esa gran masa que ahora es la Unica que tiene la
esperanza de un
mundo nuevo sin explotacion, sin
guen-a, sin odio. La multitud trabajadora.
Febrero - 1983
Faus6i120 cas62t120
